We leven in de gig-economie, een tijd waarin steeds meer mensen de traditionele 9-tot-5 baan verlaten, ten gunste van het aannemen van "optredens" van meerdere werkgevers en werken op freelance basis. De wisselwerking is natuurlijk flexibiliteit ten opzichte van stabiliteit.
Maar kijken we op de juiste manier naar de gig-economie? Stellen we de juiste vragen?
Een bericht gedeeld door Lyft (@lyft) op
In september 2016 deelde Lyft een rijderverhaal in een nu verwijderde blogpost met veel aandacht. De post richtte zich op Mary, een 'oude Lyft-coureur en -mentor', die tijdens het rijden naar het bedrijf voor ritjesarbeid aan het bevallen was. Op weg naar het ziekenhuis, Mary (die er niet bij was geweest om de app uit te zetten omdat, weet je, arbeid) werd gepingd voor nog een rit - wat ze accepteerde.
Lyft heeft dit verhaal gedeeld alsof het zelfs inspirerend was aspirational, maar niet iedereen voelde hetzelfde. Sommige mensen lezen het verhaal van Mary en zien iets veel donkerder: het verhaal van een vrouw die zo veel mogelijk "optreden" nodig heeft, dat ze zelfs op weg naar het ziekenhuis niet eens een klein beetje kan weigeren om te bevallen.
Natuurlijk is het onmogelijk om het verhaal perfect te interpreteren zonder Mary persoonlijk te kennen. Zoals Bryan Menegus op Gizmodo schreef: "Ik kan niet doen alsof ik de economische situatie van Mary ken, misschien is ze een erfgename die op haar eigen schema dol is op de vrijheid om vreemden van plaats tot plaats te chaufferen, maar dat Lyft om de een of andere reden dacht dat dit vriendelijk zou reflecteren op hen is misschien wel het meest gruwelijke deel."
Lyft en Uber zijn niet de enige tandwielen in het uurwerk van de gig-economie. Andere diensten verbinden freelance werknemers met consumenten die op zoek zijn naar goedkope goederen en diensten, zoals Fiverr, waarmee freelancers dingen zoals video's en kunstwerken kunnen verkopen voor slechts vijf dollar per pop. Net als Lyft promoot Fiverr de trots op de "drukte" om van dit werk te leven. Het is trots dat het zijn werknemers aannemers (zeer belangrijk onderscheid) zijn doeners, geen dromers.
Een bericht gedeeld door Fiverr (@fiverr) op
Dus wat staat er op het spel in de gig-economie? De tijd en het levensonderhoud van mensen zonder andere opties, in de eerste plaats. Omdat de mensen die voor deze bedrijven werken aannemers zijn en geen werknemers, hebben ze geen recht op zaken als gezondheidszorg of uitkeringen en zijn ze niet verzekerd van werkbescherming zoals een minimumloon, hoewel velen van hen voltijds moeten werken (en nog wat) om de kost te verdienen met deze optredens.
De gig-economie is natuurlijk niet inherent slecht. Er zijn werknemers die bereid zijn om de stabiliteit van een traditionele baan (en de dingen die daarmee gepaard gaan, zoals verzekering en voordelen) te verhandelen voor de flexibiliteit van een freelance levensstijl. Maar als de bedrijven die de prijzen en beschikbaarheid van de optredens onder controle hebben voor diensten, de bespreking van hun zakelijke praktijken zodanig in kaart brengen dat iedereen die klaagt het risico loopt om 'lui' of 'gerechtigd' te worden genoemd, is dat een probleem.
En wanneer de arbeidsmarkt snel evolueert en veel jonge en kansarme mensen lid zijn van de gig-economie, niet omdat ze kiezen, maar omdat ze geen andere haalbare opties hebben en vervolgens worden uitgebuit vanwege hun beperkte opties, dan is dat een reusachtig probleem.